به گزارش تحریریه، در حالی که انتظارات برای بهبود روابط ایران و عربستان طی ماه های اخیر افزایش یافته اما نشست مجمع عمومی سازمان ملل فرصتی را برای باز شدن یکی از پرونده های اختلافی دیرینه فراهم کرد. تهران و ریاض اگر چه دست کم چهار نشست برای رفع کدورت ها برگزار کرده اند ولی فعالیت های هسته ای ایران همچنان یکی از موضوعاتی است که سران آل سعود با آن کنار نیامده اند.

«فیصل بن فرحان» وزیر خارجه عربستان روز سه‌شنبه ششم مهرماه در جریان سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل، ایران را به نقض توافق هسته‌ای متهم کرد و از جامعه بین‌المللی خواست تا مسئولیت‌ خود را نسبت به نقض توافق هسته‌ای از سوی تهران بپذیرد.

بن فرحان البته به رژیم صهیونیستی نیز حمله کرد و گفت که به‌رغم اجماع بین‌المللی در خصوص خاورمیانه‌ای عاری از سلاح‌های کشتار جمعی اما متاسفانه اسرائیل همچنان با پیوستن به معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای و تحت نظارت قرار دادن تاسیسات کامل آن زیر نظر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مخالفت می‌کند که این نقض قطعنامه‌ها و قوانین بین‌المللی است.

ادعای وزیر خارجه عربستان در قبال رژیم صهیونیستی بجا است و تل آویو با برخورداری از ۲۰۰ کلاهک هسته ای تا کنون نه به عضویت ان.پی.تی درآمده و نه به بازرسان آژانس اجازه بازرسی می دهد.

در قبال ایران اما ادعای بن فرحان نادرست و مغرضانه است چرا که آژانس طی سال های اخیر شدیدترین بازرسی ها را از ایران داشته و بارها بر فعالیت های هسته ای صلح آمیز ایران مهر تایید زده است. ضمن اینکه ایران تا قبل از خروج آمریکا از برجام و عهدشکنی اروپایی ها، پروتکل الحاقی را نیز داوطلبانه اجرا می کرد.

در ارتباط با خود عربستان لازم به ذکر است که ریاض به رغم عضویت در ان.پی.تی هنوز از تعهد پذیرش بازرسی‌های پادمانی آژانس خودداری می‌کند و علیرغم درخواست‌های مکرر چندین ساله آژانس، تعهدات خود را به گونه‌ای اصلاح نکرده است که اجازه بازرسی به آژانس را بدهد.

برخی منابع آگاه نیز تا کنون بارها از تلاش مخفیانه ریاض برای هسته ای شدن و حتی دستیابی به سلاح های کشتار جمعی پرده برداشته اند. بنابراین در صورت غیبت بازرسان آژانس، فعالیت هسته ای هسته ای صلح آمیز عربستان می تواند به غیرصلح آمیز تغییر ماهیت دهد.

روز ۴ آگوست سال ۲۰۲۰، روزنامه «وال استریت ژورنال» گزارش داد که تاسیساتی برای استخراج کیک زرد از سنگ اورانیوم در صحرای شمال غربی عربستان سعودی کشف شده است. این گزارش مطرح می کند که این تاسیسات که با کمک دو شرکت چینی در شمال غرب عربستان در یک منطقه کویری بین شهرهای مدینه و تبوک ایجاد شده و نشان دهنده یک تغییر اساسی در تلاش عربستان برای پیشبرد برنامه هسته ای خود است.

روزنامه «گاردین» نیز ۱۷ سپتامبر همان سال در گزارشی مدعی شد به اسنادی دست یافته است که نشان می دهد عربستان ذخایر اورانیوم قابل استخراج کافی برای راه اندازی چرخه سوخت هسته ای را داراست. ارزیابی این ذخایر توسط زمین شناسان چینی صورت گرفته و این کار بخشی از توافقنامه همکاری هسته ای بین عربستان و چین است. طبق اسناد انتشاریافته از گاردین، محققان چینی ذخایر قابل استفاده اورانیوم عربستان را حدود ۹۰ هزار تُن ارزیابی کرده‌اند که از سه سایت اصلی در مرکز و شمال غرب این کشور قابل بهره‌برداری است.

«نیویورک تایمز» نیز مرداد پارسال در گزارشی از وجود سازه‌ای در نزدیکی تاسیسات تولید صفحات خورشیدی در منطقه‌ای واقع در حومه ریاض خبر داد و در این باره نوشت، کارشناسان گمان می‌کنند این سازه می‌تواند یکی از مجموعه سایت‌های هسته‌ای اعلام نشده سعودی‌ها باشد. یکی از این سازه ها احتمالاً تأسیسات تهیه کیک زرد است که در منطقه دورافتاده «العلا» در شمال غرب عربستان سعودی واقع شده است.

با توجه به شواهدی که اشاره شد، آل سعود با هدف دور کردن توجه ها از فعالیت های هسته ای خود، در صدد برجسته سازی فعالیت های هسته ای ایران است. با درک این هدف سعودی ها، «رضا نجفی» سرپرست معاونت حقوقی و امور بین الملل وزارت امور خارجه کشورمان ششم مهر ماه در نشست مقامات عالی رتبه مجمع عمومی که به مناسبت گرامیداشت روز بین المللی «انهدام کامل سلاح های هسته ای» برگزار شد، خواستار نظارت آژانس بر فعالیت‌های هسته‌ای عربستان شد و تاکید کرد: در صورت بی‌تفاوتی عربستان به خواست آژانس، باید هرگونه همکاری بین‌المللی با این کشور متوقف شود.

پایان/